Rytmika i muzykoterapia. Jak wpływają na rozwój dziecka?

W swojej praktyce zawodowej niejednokrotnie przekonałem się, że metody zaczerpnięte z warsztatu muzykoterapeuty przynoszą wspaniałe efekty nie tylko w pracy z dziećmi wymagającymi terapii, ale również z dziećmi zdrowymi – w szczególności w wieku przedszkolnym. Stąd narodził się we mnie pomysł, by połączyć tradycyjną przedszkolną rytmikę z muzykoterapią, co praktykuję we Wrocławiu od lat.

Ćwiczenia rytmiczne wspomagają rozwój koordynacji ruchowej i poczucia rytmu, a śpiewanie piosenek służy treningowi mięśni oddechowych, aparatu artykulacyjnego oraz pamięci. Muzykoterapia natomiast posiada właściwości rozwijające sferę emocjonalną i intelektualną, dzięki czemu ma wspaniały wpływ na harmonijny rozwój osobowości.

Nie chodzi tylko o naukę!

Oprócz uczenia piosenek, tańców oraz przygotowywania dzieci do występów na uroczystościach przedszkolnych, celem prowadzonych przeze mnie zajęć jest rozwijanie wyobraźni, uwrażliwianie na piękno muzyki, a także uczenie jej świadomego słuchania. Prezentując rozmaite, czasem skrajnie odmienne utwory, stwarzam dzieciom okazję do eksperymentowania z własną ekspresją ruchową. Każdy pomysł jest tu trafiony i niepowtarzalny. Dzięki temu podwyższa się samoakceptacja i pozytywna samoocena uczestników zajęć, łatwiej im też akceptować siebie nawzajem mimo istniejących różnic.

Bardzo lubianą przez dzieci częścią prowadzonych przeze mnie zajęć jest opowiadanie o swoich przeżyciach i wyobrażeniach zaistniałych podczas słuchania muzyki (wizualizacja). Naturalnie stwarza to konieczność precyzowania i umiejętnego wyrażania własnych myśli.

Ogromną radość daje również kontakt z instrumentami perkusyjnymi C. Orffa i samodzielne próby muzykowania. Improwizując na instrumencie muzycznym dziecko przeżywa poczucie sprawstwa, a poprzez kontrolowanie swojego otoczenia, osiąga zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa i przyjemności z wykonywanych zadań. Systematycznie uczestnicząc w zajęciach, dziecko przekonuje się, że jego pozycja w zespole jest równie ważna jak pozostałych „artystów”, a gra stanowi istotny element wspólnie tworzonego „koncertu”. Ekspresja instrumentalna daje możliwość pozawerbalnego wyrażania emocji i relacji międzyludzkich, a także oderwania się od codziennych zmartwień i lęków. Dziecko poznaje instrumenty muzyczne i techniki wydobywania dźwięku. Gra na instrumentach C. Orffa ćwiczy koncentrację uwagi, skupienie, uwrażliwia na muzykę oraz kształtuje poczucie rytmu.

Dialog instrumentalny oraz kanony rytmiczne integrują grupę i dają możliwość praktycznego obcowania z muzyką, a także poznania różnorodnych gatunków muzycznych. Wykorzystanie podkładu muzycznego w improwizacji instrumentalnej uczy świadomego słuchania muzyki, uwrażliwia na jej piękno, rozwija wyobraźnię (nie tylko muzyczną), a także kształtuje osobowość. Wspólne muzykowanie sprzyja budowaniu partnerstwa, współpracy i przyjaźni w grupie.

Aspekt terapeutyczny

Stosowanie muzykoterapii z wykorzystaniem techniki improwizacji instrumentalnej kierowanej i niekierowanej z podkładem muzycznym u dzieci ma także terapeutyczny wpływ na ich psychikę. Z jednej strony aktywizuje dzieci nieśmiałe i wycofane, z drugiej – wycisza ekspansywność dzieci nadpobudliwych psychoruchowo. Wszystko to pozytywnie wpływa na samoocenę i rozwój emocjonalny „małych muzyków”. Na zajęciach stosuję także różnorodne formy relaksacji, które pomagają zniwelować przeżywane napięcia oraz wyciszyć pobudzone emocje.

Rytmika w połączeniu z muzykoterapią jest szansą dla każdego dziecka na doświadczenie poczucia sukcesu, satysfakcji i przyjemności płynącej z realizowanych zadań. Podczas zajęć staram się zapewnić każdemu dziecku możliwość samorealizacji, poczucia bezpieczeństwa i przyjemności z wykonywanych zadań. Dziecko systematycznie biorące udział w proponowanych przeze mnie zajęciach z biegiem czasu przekonuje się, że nie musi nikogo naśladować, aby przedstawić za pomocą gestu, ruchu lub słowa coś wartościowego. Jestem przekonany, że udział dzieci w tych spotkaniach przyczyni się do ich pełniejszego i głębszego rozumienia siebie oraz otaczającego świata.